Comrádaí ab ea Pádraig, file, gníomhaí teangan, ileolaí, staraí

A leabhrán, i dtaobh Laochra na Cásca a chuaigh de shiúl na gcos ó Iarthar Duibhneach thar Mhám Conrach de dhroim oíche Shathairn Cásca go Trá Lí chun bualadh le Ruairí Mac Easmainn i mbliain na réabhlóide 1916, a chéadchuir in eol dhomhsa cad é mar sheasamh a bhí i bPádraig Ó Snodaigh. Complacht d’Óglaigh na hÉireann, spreagtha ag Seán a’ Chóta, a dúirt leo bó a dhíol, raidhfil a cheannach, sásta dul sa ghlia. An stair, an stuif, mianach na nÓglach, bhí ionchollaithe san aon phearsa amháin a chínn i dTigh Chéin ar an mBuailtín, i gcuileachta a chomrádaithe, Seoirse Ó Luasa an Chaifé Liteartha, Aogán Ó Muircheartaigh, Raidió na Gaeltachta. An tuiscint go raibh a leithéid d’fhear teann ar ár gcúlaibh, chinn go scríobhfadh glúin nua scríbhneoirí Duibhneacha, d’ádh orm fhéin bheith ar an mbuíon. Leis an dtuiscint sin chuireas chuige mo chéad saothar, Le Gealaigh.