In memoriam Jack Charlton
Art Hughes
Féach na hailt a foilsíodh sa rannóg 'Cúrsaí Reatha.' Taispeántar na hailt is déanaí ar dtús.
Art Hughes
Léiríonn ar tharla i sráidbhaile amháin in iarthar na hÉireann gur mór an dúshlán atá roimh an Aire nua Ealaíon an dearcadh atá againn faoin gcultúr agus a ról sa tsochaí a athrú, a scríobhann Toner Quinn
Baineadh creathadh nó dhó as an bhfeidhmeannas ó athbhunaíodh é ach tá sé slán go fóill, a scríobhann Póilín Ní Chiaráin
Ní raibh seans ag an mBrasaíl i gcoinne an choróinvíris, a deir Alex Hijmans sa tuairisc seo ó Salvador
Amharcann Breandán Delap ar thús achrannach an rialtais agus ar na dúshláin a bheas le sárú ag páirtithe an chomhrialtais sna blianta beaga amach romhainn....
Cárta poist ón mBruiséil le Rua Breathnach
Má chailltear an cnuasach focal a bhaineann leis an nádúr, beidh gné shuntasach dár n-oidhreacht Ghaelach ar lár, a deir Dáithí de Mórdha
Is léir ó thús na géarchéime sa tsláinte phoiblí nach gcuimhnítear ar an nGaeilge go dtí go mbíonn sé ródhéanach, a deir John Walsh
(Minneapolis
25-05-2020)
Déanann Tom Jeffers cur síos ar chás George Floyd sa tuairisc seo aige ó Minneapolis
B’fhéidir go dtiocfaidh leas éigin as an ngéarchéim seo má fhéachtar air mar dheis chun athmhachnamh a dhéanamh ar an timpeallacht agus ar an tionchar atá againn uirthi, a deir Brian Ó Conchubhair
Fiosrófar amach anseo cad faoi ndear na difríochtaí idir an dá chur chuige ar an oileán seo i leith na paindéime domhanda Covid-19, a deir Póilín Ní Chiaráin
Agus sinn i ngleic le géarchéim sláinte, tá gaois le fáil i leabhar faoi cheist na teanga agus géarchéim na haeráide, a scríobhann Máirín Nic Eoin
Haibun le Buachalán Buí
In ómós do Mhícheál Ó Muircheartaigh a luaigh manna seo a sheanmháthar ar an Late Late Show, Márta 2020
Thuigfeadh an Ríordánach don ghalar agus thuigfeadh sé don bhagairt laethúil nó mhair sé faoi scáil na heitinne ar feadh na mblianta, a scríobhann Pól Ó Muirí
Mar a thuig Seán Ó Ríordáin ‘is mó mise in aon mhise amháin’ agus níl aon mhiosúr amháin a thógann toise an duine, a scríobhann Alan Titley
Earrach 2020
Dán le Derry O’Sullivan
Le Tomás Mac Síomóin
Gearrscéal nua le Colm Ó Ceallacháin
An bhfeicfimid aon athrú san Fheidhmeannas ó thuaidh? a fhiafraíonn Póilín Ní Chiaráin
Tá a gcuid ráite ag muintir na hÉireann in Olltoghchán 2020 agus is cosúil gurb é a dúirt siad ná ‘oraibh go léir atá an dualgas’, a scríobhann Máirín Ní Ghadhra
Tá teacht aniar iontach déanta ag Joe Biden, ach an bhfuil an mianach ann dúshlán Donald Trump a thabhairt. Labhair Máirtín Ó Catháin le Gaeil Mheiriceá
Tá an ealaín bhéil de dhlúth agus d’inneach oidhreacht Joe Steve Ó Neachtain, dar le Ray Mac Mánais
Joe Steve Ó Neachtain
Léirigh dráma raidió Joe Steve Uí Neachtain a thuiscint dhiamhair ar a phobal, a scríobhann Siobhán Ní Laoire
B’iontach go deo an drámadóir Joe Steve Ó Neachtain agus b’iontach go deo an comhluadar é, a deir Darach Mac Con Iomaire
Bhí fiosracht agus cruthaitheacht na hóige ina ndlúthchuid d’agallaimh bheirte Joe Steve Ó Neachtain, a deir Claire Dunne
Mar is dual don scríbhneoir ildánach, ní raibh Joe Steve Ó Neachtain sásta a chuid tallann a chur i bhfolach in aon chiste amháin, a deir Alan Titley
Faoin bhliain 1989 bhíothas ag ceiliúradh ceithre bliana ó síníodh an Comhaontú Angla-Éireannach ach ní raibh aon mhaolú ar an aighneas ó thuaidh mar is léir ó cháipéisí rúnda an stáit a scaoileadh saor le déanaí. Amharcann Breandán Delap ar a bhfuil iontu
Tugadh breithiúnas fíor-ionraic ar a leochailí is a bhí an caidreamh idir Rialtas na hÉireann agus na Breataine le linn sraith de bhéilí idir státseirbhísigh ón dá thír 30 bliain ó shin. Tá cur síos ar a ndúradh le léamh anois i gcomhaid rúnda stáit a scaoileadh le déanaí, a deir Breandán Delap
Cúis áthas dúinn sliocht a fhoilsiú as aistriúchán nua le Colmcille Ó Monacháin ar Of Mice and Men le John Steinbeck
Caitheann Póilín Ní Chiaráin súil siar ar bhliain chorraitheach ó thuaidh
Caitheann Cathal Mac Coille súil siar ar 2019 le cabhair a fhoclóra
Caitheann Breandán Delap súil siar ar na scéalta Gaeilge agus Gaeltachta ba mhó agus ba shuimiúla le linn 2019
Gearrscéal le Alex Hijmans
Thuig Boris Johnson, murab ionann agus de Valera lá den saol, nárbh aon ‘empty formula’ d’ainm dílis féin a chur le móid, a deir Pól Ó Muirí
Ní féidir leis an ngobadán an dá thrá a fhreastal a deir an seanfhocal agus sin go díreach atá ar siúl ag na Daonlathaigh faoi láthair, a scríobhann Máirín Ní Ghadhra
Is iad na seirbhísí agus na heagraíochtaí Gaeilge is fearr na cinn atá neamhspleách, a deir Marcus Ó Conaire
Comhar tagtha slán
Ríona Ní Churtáin
Sionainn Ní Ghréacháin
'...they came like grey slabs of slate breaking from an ancient quarry, mánla, séimh, dubhfholtach, álainn, caoin.'
le Gabriel Rosenstock agus Masood Hussain
Tá na hiarrachtaí atá ar bun an Ghaeilge agus an Stair a ídiú sa seomra ranga ag luí le ‘réasún’ agus ag teacht go binn le hidé-eolaíocht an Stáit nua, a deir Kevin Hickey
Ag tabhairt an mháimh ar láimh do Jair Bolsonaro a bheadh duine ar bith a d’ardódh ceist faoi fhlaitheas na Brasaíle ina cuid féin de cheantar na hAmasóine, a scríobhann Alex Hijmans, ár gcolúnaí sa Bhrasaíl.
Má thóg sé na céadta bliain ar sinn a mhúchadh in aon stát leo féin, ní cúrsaí iontais é go nglacfadh sé tamall iarmhairt na ndrochbheart a dhíbirt go hiomlán, arsa Alan Titley
Agus lá an Bhreatimeachta ag teannadh linn, bímis ag súil go leanfar de leas na hÉireann a chosaint, a deir Máirín Ní Ghadhra
Tá cinneadh le déanamh gan mhoill ag an DUP, réiteach a dhéanamh in Stormont nó díriú ar Londain amháin, a scríobhann Póilín Ní Chiaráin
Tá molta ag Foras na Gaeilge gur ar líne amháin a bheadh iris seo na nGael feasta. Seo agaibh an cás ar son Comhar ag scríbhneoirí éagsúla...
Tá an cluiche cáidheach idir lucht fanachta agus lucht imeachta ag éirí níos géire,
a deir Pól Ó Muirí
Cén fhad eile a bheidh cosmhuintir Fhianna Fáil sásta a bheith faoi ordóg Fhine Gael? a fhiafraíonn Máirín Ní Ghadhra
Agus an Dáil ar scor don samhradh amharcann Breandán Delap ar na hábhair mhachnaimh a bheas ag na páirtithe polaitiúla le linn an tsosa
Dubhán Ó Longáin
Darragh Ó Caoimh
Philip Cummings
(Ailbhe Ní Ghearbhuigh, Dánta Andrée Chedid. Cois Life, 2019)
(Tomás Mac Síomóin, Dánta Antonio Machado. Cois Life, 2019)
(Eiléan Ní Chuilleanáin, Dánta Antonella Anedda. Cois Life, 2019)
Is ar éigean a chreid duine ar bith go mairfeadh an socrú idir Fianna Fáil agus Fine Gael an fad seo ach seans nach fada eile a sheasfaidh sé, a deir Máirín Ní Ghadhra
Tá práinn ag baint leis an mbabhta cainteanna is déanaí faoi athbhunú Stormont, a deir Póilín Ní Chiaráin
1937 - 2019
do Michael Miller
le Paul Ó Colmáin
Tá RTÉ damnaithe ag an gCoimisinéir Teanga agus cúis mhaith aige, a deir Íte Ní Chionnaith
Is minic a smaoiníonn Pól Ó Muirí ar chara dá chuid agus an chaint theibí uilig faoin Bhreatimeacht ar siúl
Le Catherine Foley
Ceist lárnach i léiriú na bhfear aige ab ea ceist na meabhairshláinte i ngearrscéalta Mháirtín Uí Chadhain a deir Kevin Hickey
Is é an t-iontas é gur tháinig an oiread sin den teanga slán, a deir Pól Ó Muirí
Tá ceachtanna go leor le foghlaim fós ó Ghluaiseacht Chearta Sibhialta na Gaeltachta, a deir Rónán Mac Con Iomaire,
a bhfuil leabhar á scríobh aige faoi stair na gluaiseachta
Níl deireadh ráite fós ag pobal na Gaeltachta ach tá lagmhisneach orthu, a deir Máirín Ní Ghadhra
Caoga bliain ó bunaíodh Gluaiseacht Chearta Sibhialta na Gaeltachta i gConamara, sa chéad alt de dhá cheann déanann Donncha Ó hÉallaithe cur síos ar an gcaoi ar bunaíodh an Ghluaiseacht
Eithne Ní Ghallchobhair
Bligeard d’fhocal é Breatimeacht, nó bligeardfhocal, a deir Pól Ó Muirí
An raibh scéal chailleach an uafáis á dhéanamh acu siúd a shíl go raibh ré dhorcha ar na bacáin sa Bhrasaíl? Alex Hijmans
Ceann de na deacrachtaí is mó atá ag an Taoiseach ná nach bhfuil aon bhrú dáiríre á chur air ag an bhfreasúra, a deir Máirín Ní Ghadhra
Tá patuaire nó naimhdeas fiú faoi Stormont coitianta dhá bhliain ó cuireadh deireadh leis an bhfeidhmeannas, a scríobhann Póilín Ní Chiaráin
le Laoighseach Ní Choisdealbha
Léirmheas le Pádraig Ó Siadhail
Bíonn ábhar machnaimh ag duine i gcónaí ag tús na bliana agus ní taise é do Pól Ó Muirí
Amharcann Breandán Delap ar a bhfuil i bpáipéir an stáit ó thríocha bliain ó shin faoi chúrsaí Gaeilge sa Tuaisceart…
Déanann Breandán Delap cur síos ar chuid de na scéalta a bhaineann le cúrsaí Gaeilge agus Gaeltachta atá le léamh ó cháipéisí an stáit atá scaoilte faoin Riail 30 Bliain
le Dáithí Ó Muirí
Gearrscéal le Kevin Johnston
Caitheann Alex Hijmans súil siar ar chúrsaí nuachta idirnáisiúnta na bliana atá ag druidim chun deiridh
Seans gur meafar ar leith atá i saol Mhaoise do dhuine ar bith le Gaeilge, a deir Pól Ó Muirí
Tá go leor i measc an phobail den bharúil nár chailliúint é Stormont i bhfianaise an eolais a tháinig chun solais ag an bhfiosrú poiblí faoin RHI, a deir Póilín Ní Chiaráin
Cuid de na leabhair a chuaigh i bhfeidhm ar ár léirmheastóirí in 2018...
Amharcann Breandán Delap siar ar na scéalta Gaeilge agus Gaeltachta ba mhó a tharraing aird le bliain anuas ...
Mar is gnách ba bheag grua tirim a bhí ann i mbliana ag searmanas bronnta Ghradaim an Chúigiú Colúnaí. Seo torthaí na bliana seo…
Dána agus dúchasach
Aogán Ó Muircheartaigh
Cuireann Alex Hijmans síos ar an dlúthcheangal a mhothaíonn sé le litríocht scríbhneoirí ó chúlra inimirceach ina thír dhúchais féin, an Ísiltír
Sorcha de Brún
Gearrscéal nua le Seán Ó Cadhain
Cé gur mar fhile is fearr aithne ar an Árannach Máirtín Ó Direáin (1918-1988), chleacht sé pros chomh maith i gcaitheamh a shaoil, altanna a bhformhór, a foilsíodh in irisí agus nuachtáin mar An Stoc, Ar Aghaidh, Scéala Éireann, Feasta agus araile. Tá éagsúlacht mhór ábhar sa gcnuasach nua ‘An Chuid Eile Díom Féin: Aistí le Máirtín Ó Direáin’, in eagar ag Síobhra Aiken: an saol in Árainn agus an file ina ghasúr, cúrsaí litríochta, saol na cathrach le hais saol na tuaithe chomh maith le blúiríní beaga cumadóireachta.
Fágann fás an náisiúnachais i Sasana agus coimhthíos leis an mBreatimeacht abhus go bhfuil ag treisiú ar an éileamh ar Éire aontaithe, a scríobhann Póilín Ní Chiaráin
Sliocht as an leabhar ‘Luíse Ghabhánach Duffy: Ceannródaí’ le Celia de Fréine
Díol spéise na ceisteanna a músclaíodh le teacht chraoltóireacht na Gaeilge tar éis bhunú an Stáit agus ceisteanna cuid acu atá linn fós, a deir John Walsh
Freagraí casta difriúla ar cheist shimplí a chruthaigh práinn an Bhreatimeachta, a deir John-Paul McCarthy
Céim chun tosaigh atá i bplean nua an Rialtais don Ghaeilge ach tá go leor céimeanna eile le glacadh, a deir Dónall Ó Riagáin
Ba chóir Gluaiseacht Chearta Sibhialta na Gaeltachta a thabhairt ar ais ach ní ar an gcaoi chéanna le 1968, a scríobhann Seosamh Ó Cuaig
Más fúithi teacht slán in Éirinn ní foláir don Eaglais Chaitliceach muinín a chothú sna daoine óga lena ndúirt an Pápa deireanach a thug cuairt ar an tír seo ‘I love you’, a deir Máirín Ní Ghadhra
Chuig tír Chaitliceach a tháinig an Pápa Eoin Pól II 39 bliain ó shin,chuig tír ina bhfuil an eaglais in ísle brí a thiocfaidh an Pápa Proinsias
Caitheann Frainc Mac Brádaigh súil ar shaol agus ar chur chuige an Phápa Proinsias
Ní gluaiseacht teanga per se a bhí i ngluaiseacht na seascaidí ach dream daoine a d’fhéach le bunchearta pobail tuaithe a bhaint amach. Tá sé in am a leithéid a thosú an athuair, a deir Kevin Hickey
Tá an feachtas maidir le leasú a dhéanamh ar dhlí an ghinmhillte ag bailiú nirt, a deir Póilín Ní Chiaráin
Amharcann Breandán Delap ar na himpleachtaí a bheas ag toradh an reifrinn ar an ochtú leasú ar na páirtithe polaitiúla éagsúla...
Deis amháin eile don Straitéis 20 Bliain?
Deir Lisa Nic an Bhreithimh gur cheart vótáil ar son aisghairm an Ochtú Leasú i reifreann na míosa seo
Deir Róisín Ní Fhloinn gur cheart vótáil i gcoinne aisghairm an Ochtú Leasú i reifreann na míosa seo
Seán Ó Leocháin
Is breá le muintir na Brasaíle na telenovelas ach is le cúrsaí polaitíochta a bhaineann an sobaldráma is mó atá acu faoi láthair, a scríobhann Alex Hijmans
Is furasta a rá gur thórramh ab ea comóradh 20 bliain an Chomhaontaithe ach seafóid atá ansin, a deir Póilín Ní Chiaráin
Deineann Breandán Delap anailís ar cén seans atá ann go mbeidh olltoghchán againn go luath…
Caithfidh Mary Lou McDonald, uachtarán nua Shinn Féin, a bheith seiftiúil, straitéiseach, crua agus cineálta, a deir Póilín Ní Chiaráin
Amharcann Breandán Delap ar chuid de na dúshláin a d’fhéadfadh tuisle a bhaint as an Rialtas i mbliana
An clúmhilleadh agus an lámh láidir; is fada an dá mhodh oibre sin i bhfeidhm i Moscó, a deir Diarmuid Johnson
Amharcann Breandán Delap ar cháipéisí stáit ón mbliain 1987 a thugann éachtaint ar easaontas fíochmhar idir Roinn na Gaeltachta agus an Roinn Airgeadais
Fáilte romhaibh go dtí céad eagrán Comhar 2018
Le Diarmuid Johnson. Indreabhán, Co. na Gaillimhe: Leabhar Breac. 2017.
Ná bac fadliostaí na nGradam Oscar, is deacra áit a fháil ar liosta an Cúigiú Colúnaí. Seo buaiteoirí na bliana seo…
Amharcann Breandán Delap siar ar chuid de mhórscéalta na Gaeilge agus na Gaeltachta le bliain anuas
Tugann dhá theanga na hÉireann léargas ar leith do gach Gaeilgeoir a cheadaíonn dóibh ciall a bhaint dáiríre as béarlagair, doiléire, agus raiméis pholaitiúil
Caitheann Póilín Ní Chiaráin súil ar scéal an Tuaiscirt in 2017 agus níl aon údar gaisce i dtorthaí an scrúdaithe ag ceann téarma
Tháinig ann do thraidisiún nua na ngearrscannán Gaeilge nuair a tháinig TG4 ar an saol. Tugann cuid de na scannáin sin léargas maith dúinn ar chás na teanga in Éirinn.
Tá plean cuimsitheach ag teastáil anois chun é a chur ar chumas an chórais oideachais a chuid cuspóirí féin i leith na Gaeilge a bhaint amach
Amharcann Breandán Delap ar na reifrinn éagsúla atá beartaithe do na blianta beaga amach romhainn agus ar na nithe a d’fhéadfadh barrthuisle a bhaint as mianta an rialtais…
San alt seo as an leabhar nua ó Chló Iar-Chonnacht Nollaig Ó Gadhra: Cuimhní Cairde, in eagar ag Máirín Ní Ghadhra, déanann Pádhraic Ó Ciardha cur síos ar an gcaidreamh a bhí aige leis an iriseoir agus údar aitheanta
Foilsítear anseo sleachta as ‘Súil Eile’, leabhar nua faoi stair TG4
Déanann Seaghan Mac an tSionnaigh scagadh ar na gníomhartha sochtheangeolaíocha atá ar bun ag gníomhaithe óga Gaelacha le tamall
Mura mbeidh cor mór eile sa gcinniúint go luath is í Angela Merkel a bheas ina Kanzlerin go dtí 2021
Bhásaigh an t-amhránaí mór le rá Josie Sheáin Jeaic Mac Donncha an mhí seo. Airítear ina cheol cuisle bheo an dúchais ag síneadh siar gan bhearnú go dtí dúnta na dtaoiseach
I ndomhan na tráchtála agus an airgid, is dúshlán ollmhór é cosaint a dhéanamh ar choincheap an amaitéarachais
Déanann Breandán Delap anailís ar ról Fhianna Fáil sa fhreasúra le bliain anuas
Tá dul chun cinn déanta faoi oidhreacht na dTrioblóidí, ach tá ceist na teanga ó thuaidh níos casta fós
Sa chéad chuid den alt seo, atá bunaithe ar Léacht Uí Ghadhra 2017, tugann Lillis Ó Laoire a dhearcadh pearsanta faoi ‘dhioscúrsa an éadóchais’ agus staid na Gaeilge
‘Nóiméad’ i saol chultúr agus spóirt na hÉireann ab ea fógra an Gooch go raibh faoi éirí as an bpeil idirchontae
Ní cead cainte atá á bhaint de na daoine lenár linn féin ach uirlis agus eochair na smaointeoireachta
Agus Taoiseach nua ag brath ar thacaíocht Fhianna Fáil don rialtas mionlaigh, amharcann Breandán Delap ar na féidearthachtaí éagsúla maidir leis an gcéad rialtas eile...
Thug Máirín Ní Ghadhra sciurd ó thuaidh le gairid chun léargas a fháil ar cheist an Bhreatimeachta sna ceantair cois teorann
Tá poblachtánaigh i mbun idirbheartaíochta gan Martin McGuinness acu den chéad uair ó 1972, a scríobhann Póilín Ní Chiaráin
Tá ionann is bliain caite ag an rialtas seo i mbun oifige. Tugann Breandán Delap a mheas ar mar a d'éirigh leis na hairí éagsúla
Pé scéal a bheas ann i dtoghchán uachtaránachta na Fraince, is cosúil go bhfuil deireadh leis an gcúigiú poblacht, poblacht a bhunaigh Charles de Gaulle i 1958
Toghchán traidisiúnta idir lucht an rachmais agus an lucht oibre atá á thuar idir an SPD agus an CDU sa nGearmáin i mbliana.
Agus sinn ag druidim le comóradh céad bliain ar bhunú Thuaisceart Éireann is mionlach iad na haontachtaithe i Stormont den chéad uair.
Ó thaobh na Gaeilge de, cúlú, cúngú is deiseanna nár tapaíodh a bheas mar oidhreacht ar thréimhse Enda Kenny mar Thaoiseach.
Tá an tír níos fearr as ná mar a bhí nuair a toghadh Enda Kenny ina Thaoiseach, ach tá praghas le híoc ar gach rud.
Blúirín feasa is measa ar fad, a deirtear, agus is amhlaidh an scéal fad is a bhaineann sé le Enda Kenny agus an Ghaeilge.
Aon uair a mbíonn ráitis faoin nGaeilge sa Seanad, bíonn an Cúigiú Colúnaí ag trácht ar na buaicphointí.
Díol suntais é gach ceantar sa toghchán ó thuaidh murab ionann agus babhtaí eile nuair nach raibh ach líon beag de na toghcheantair ina dtoghcheantair imeallacha.
Ina chroí istigh, is fear margála é Trump ar breá leis teacht ar mhargadh.
Léiríonn iompar an Taoisigh le tamall go bhfuil sé in am an bhuíon chuardaigh a chur amach chun a mhójó a lorg an athuair.
An bhféadfaí talamh slán a dhéanamh de go bhfuil bréaga á n-insint ag duine más amhlaidh go gcreideann sé féin sa mhéid atá á rá aige?
Seo iad na ceannlínte nuachta nach bhfeicfear as seo go deireadh na bliana…
Aon áit ar fud an domhain a bhfuil meas ar chearta teanga agus ar theangacha atá faoi bhrú cuimhneofar ar an Dr Peadar Ó Flatharta.
Ní raibh dúil dá laghad ag Peadar Ó Flatharta sa chúplafoclachas — ba mhian leis athruithe struchtúrtha a bhaint amach a thabharfadh cosaint chinnte don Ghaeilge.
Ceist a bhí go mór faoi chaibidil ag Rialtais na hÉireann agus na Breataine sna míonna beaga tar éis síniú an Chomhaontaithe Angla-Éireannaigh i 1985.
Fianaise ó chomhaid an stáit faoin tionchar a bhí ag an Chomhaontú Angla-Éireannach ar chur chun cinn na Gaeilge ó thuaidh.
In ainneoin dhiúltú na bPoblachtach oiread is orlach a thabhairt dó, d’éirigh le Barack Obama go leor a chur i gcrích.
Cuimhnímid ar bheirt cheannródaithe i saol na Gaeilge a d'imigh ar shlí na fírinne le mí anuas.
Súil siar ar imeachtaí 2016.
Bliain shuntasach ab ea 2016 ó thaobh na Gaeilge agus na Gaeltachta de.
Nuair a chuimhnítear ar mhórimeachtaí 2016 abhus agus i gcéin, is beag ábhar dóchais atá againn...
Bhí idir ghol agus gháire arís i mbliana nuair a bronnadh Gradaim bhliantúla An Chúigiú Colúnaí. Seo liosta na mbuaiteoirí.