D’athraigh Éire gach rud…

Bhí ról tábhachtach ag leabhair do pháistí i mo shaol i gcónaí. Bhí mé timpeallaithe ag leabhair nuair a bhí mé óg sa Bhrasaíl. Mar sin féin, níor thuig mé i ndáiríre an tionchar a bhíonn ag léaráidí sa scéalaíocht go dtí go bhfuair mé mo chéad phost in Éirinn mar dhearthóir cuimhneacháin (d’úsáid mé blag pearsanta chun mo líníochtaí a thaispeáint mar phunann). Bhí mé i mo mhúinteoir ag an am sin, dírithe ar theangacha agus ar chumarsáid agus ní raibh sa líníocht ach caitheamh aimsire. D’athraigh Éire gach rud.

Is cuimhin liom an lúcháir a bhí orm nuair a cheannaigh mé mo chéad leabhar do pháistí in Éirinn: The Way Back Home le Oliver Jeffers. Bhí sé díreach cosúil le mo thaithí mar eachtrannach thar lear, ach le coincheapa greannmhara agus saothar ealaíne álainn. Spreag sé mé chun clárú ar chúrsa maisiúcháin leabhar do pháistí i mBaile Átha Cliath. Ón gcéad rang, bhí a fhios agam go raibh an cúrsa foirfe domsa. Cheangail sé mé le daoine cruthaitheacha, thug sé deis dom leabhair phictiúr a staidéar, carachtair a chruthú, agus neartaigh sé mo scileanna scéalaíochta.

Timpeall an ama sin, rinne mé iarracht dul i mbun oibre le hIonadaithe Leabhar Éireannacha (IGI) agus thosaigh mé ag freastal ar chomhdháil Leabhair Pháistí Éireann (CBI) chun tuiscint níos fearr a fháil ar an earnáil. Rinne mé sraith cártaí poist maisithe agus chuir mé chuig gach foilsitheoir leabhar do pháistí in Éirinn iad. Níor fhreagair formhór na bhfoilsitheoirí, ach d’fhreagair foilsitheoir beag sa Spidéal agus mar thoradh air sin, rinne mé maisiúcháin ar mo chéad leabhar, Ná Gabh ar Scoil!, a scríobh Máire Zepf agus a d’fhoilsigh Futa Fata.

Bhí mé ar bís go raibh mo chéad leabhar foilsithe, agus níor thug mé mórán suntais dó go raibh an leabhar i nGaeilge. Mar sin féin, bhí amhras ar mhaisitheoirí eile nuair a roinn mé é seo leo. Is breá liom teangacha agus breathnaím ar gach teanga mar bhealach uathúil chun cultúr ar leith a chur in iúl. Bhí iontas orm a fháil amach nach raibh Gaeilge ag go leor daoine in Éirinn, nó gur cheap siad nach raibh sí ábhartha dóibh.

Tar éis dom roinnt leabhar a mhaisiú le Futa Fata agus oibriú le go leor údar iontach Gaeilge ag imeachtaí i scoileanna agus i leabharlanna, fuair mé amach go labhraíonn go leor daoine Gaeilge i ndáiríre. Tugann mé Cumann Rúnda na gCainteoirí Gaeilge air. Déanann iarLaureate na nÓg, Áine Ní Ghlinn, cur síos air mar ‘scáth na dofheictheachta’ agus nuair a bhí an scáth sin imithe, bhí an Ghaeilge níos riachtanaí fós do mo chuid ealaíne, agus gheall mé dom féin go bhfoghlaimeoinn í agus go roinnfinn a tábhacht leis an saol mór.

Baineann leabhair do pháistí le comhbhá, le cur in iúl dúinn féin agus le cabhrú linn an domhan a thuiscint. Baineann tacú leis an nGaeilge leis sin freisin. Tugann leabhair do pháistí i nGaeilge onóir do na páistí a labhraíonn í, agus léiríonn siad go bhfuil a n-oidhreacht, a gcultúr agus a smaointe tábhachtach.

Nuair a scríobhaim agus a dhéanaim maisiúcháin ar leabhair do pháistí, bíonn an scéal agus na páistí i gcroílár mo chuid smaointe. Caithfidh mé meas a bheith agam ar a gcuid smaointe, a ndearcthaí agus a n-eispéiris. Faighim inspioráid ó chuimhní cinn m’óige agus ó theagmháil dhíreach leis na páistí i mo shaol - mo mhac féin agus iad siúd a fhreastalaíonn ar mo cheardlanna agus imeachtaí. Cuidíonn sé seo liom spraoi a bheith agam agus tuiscint a fháil ar an gcaoi a bhfeiceann páistí an domhan inniu. Tá tábhacht ag baint le daoine fásta freisin, mar is minic a thugann siad na scéalta chuig na páistí agus a roinneann siad iad. Is é mo chúram eispéireas léitheoireachta a chruthú a thugann meas agus a chruthaíonn nasc eatarthu.

Mar fhoghlaimeoir Gaeilge, aithním go bhféadfadh corr-rud a bheith caillte san aistriúchán agus mé ag obair i nGaeilge, mar gheall ar mo chumas teanga féin. Cé go bhfuil sé i gceist agam leabhair a scríobh i nGaeilge amach anseo, tá sé mar aidhm agam mo dhícheall a dhéanamh mar ealaíontóir urraim a léiriú don teanga. Déanaim miontaighde ar na topaicí a mhaisím, agus i gcás leabhar ceoil ar nós Bliain na nAmhrán agus Ceol na Mara, d’iarr mé na comhaid cheoil ionas go bhféadfadh na foinn, na fuaimeanna agus na rithimí mo chuid oibre a threorú.

Is iontach an rud é obair a dhéanamh i nGaeilge agus éilíonn sé solúbthacht agus cruthaitheacht. Spreagann sé mé chun bríonna focal nach dtuigim go hiomlán a iniúchadh. Ós rud é gur teanga í an maisiú freisin, bíonn damhsa dinimiciúil ar siúl idir focail agus íomhánna. Braitheann an próiseas seo ar chruthaitheacht agus ar chomhoibriú, rud atá riachtanach agus leabhair phictiúr á gcruthú le húdar, maisitheoir, eagarthóir nó foilsitheoir.

Ós rud é go bhfuil mé ag staidéar na teanga le cúpla bliain anuas agus mo mhac cláraithe i nGaelscoil (is teanga eile í an Ghaeilge atá againn anois), tugann sé áthas dom cumarsáid a dhéanamh i nGaeilge. Aistrím roinnt focal ó lámhscríbhinní fós, ach ní bhíonn tionchar ag na leaganacha Béarla ar mo threo ealaíne. Tá an Ghaeilge ina cuid dhílis de mo shaol, agus glacaim gach deis í a úsáid.

Tá pobal na Gaeilge an-chosúil le saol na leabhar do pháistí in Éirinn: tá siad oscailte do smaointe nua agus fáilteach roimh dhaoine ar mian leo cur leis an bpobal.

Tá leabhair do pháistí i nGaeilge ag éirí níos infheicthe agus leanfaidh siad orthu ag fás. Tá go leor cuideachtaí, eagraíochtaí, carthanachtaí agus imeachtaí ag cur na Gaeilge chun cinn go gníomhach, agus is cuid thábhachtach den iarracht sin í an litríocht do pháistí. Is mór an onóir dom ról beag a bheith agam i gcothú oidhreacht na hÉireann agus cabhrú lena todhchaí a mhúnlú.

Trí labhairt na Gaeilge agus scéalta a roinnt tríd an nGaeilge, is féidir linn an domhan a fheiceáil agus a bhlaiseadh ar bhealach nach féidir le haon chultúr eile.