‘Cad is bean?’

D’fheidhmigh filíocht Mháire Mhac an tSaoi mar sholas ar eispéireas na mban i ré iar-athbheochana na hÉireann, nuair a bhí guth na mban imeallaithe, ní hamháin sa litríocht agus san iriseoireacht, ach i sochaí na hÉireann trí chéile. Is dán é ‘Cad is bean?’ ó Mhac an tSaoi a foilsíodh in eagrán na Nollag 1955 de Comhar agus is oiriúnach an teideal é do phíosa anailíse ar a saothar iriseoireachta ó thréimhse na hiar-athbheochana nuair a bhí bean nua ag teacht ar an bhfód agus an stát neamhspleách ag teacht in inmhe. Taispeántar i dteideal an dáin, a chuirtear mar cheist ar an léitheoir, éiginnteacht an fhile maidir le ról na mban agus is léiriú é seo ar an tréimhse chorraitheach seo i stair na tíre. Is léir freisin ón teideal nach féidir freagra iomlán ná buan a thabhairt ar an gceist de bharr go gclaochlaíonn ról na mban i gcónaí agus íomhá na mná mar scáthán go minic ar fhís agus ar luachanna a linne. Is mó an clú atá ar Mháire Mhac an tSaoi mar dhuine de mhórfhilí na Gaeilge, in éineacht le Máirtín Ó Direáin agus Seán Ó Ríordáin, a d’athraigh filíocht na teanga as cuimse sna 1940aí agus 1950idí. Mar is dual do scríbhneoirí na Gaeilge, áfach, b’iomaí ruaim ar a slat aici: bhí bua an iriseora, an léirmheastóra agus an aistritheora inti freisin – buanna a léiríodh go soiléir in ailt éagsúla dá cuid a foilsíodh ar Comhar.